Dat wij 7 dagen in de week naar de winkel kunnen gaan is niet altijd zo vanzelfsprekend geweest. Er zijn tijden geweest dat er vrijheid was van de opening van de winkels. Maar later is daar de winkeltijdenwet voor in het leven geroepen. Dit kwam doordat er in het begin van de twintigste eeuw de eerste discussie over ontstond. Maar waarom zijn supermarkten tegenwoordig zo lang open? En hoe is de winkeltijdenwet tot stand gekomen die wij nu kennen?
Waardoor is de winkeltijdenwet ontstaan?
Het was altijd zo dat de winkeliers zelf mochten bepalen wanneer en hoe lang zij hun winkel open wilde houden. Dit zorgde ervoor dat sommige winkeliers wel 80 uur in de week aan het werk waren. De vakbonden vonden dat dit een veel te lange werkweek was voor de winkeliers.
De winkeliers waren vaak zeven dagen in de week open en gingen dan pas tegen tien uur in de avond weer dicht. Hierdoor werd er al vanaf 1900 moeite gestoken in het vastleggen van de winkeltijdenwet.
Na veel onenigheid werd in 1930 de winkeltijdenwet ingevoerd. Hierin werd vastgelegd dat er op zondag alleen uitzonderlijk een winkel open mocht zijn en dat de winkels om negen uur moesten sluiten. De zondagopening werd alleen toegestaan aan Joodse winkeliers en winkels die verse producten verkochten.
Het ontstaan van de eerste winkeltijdenwet
In 1930 is de eerste winkeltijdenwet ingevoerd. Er was namelijk al vanaf 1900 overleg in de politiek over de openingstijden van de winkels. In deze wet werd vastgelegd dat winkels van maandag tot en met zaterdag open mochten zijn tussen 5 uur in de ochtend en 22 uur in de avond.
In 1934 werd het zelfs voor sommige winkels mogelijk gemaakt om onder bepaalde omstandigheden ook op zondag open te gaan. Hiervoor werd in 1953 de Zondagswet vastgelegd. In deze wet kwam te staan dat de zondagsrust die vanuit het Christelijke geloof traditie was nageleefd moest worden.
In 1815 werd al de eerste versie van deze wet vastgelegd. Hierbij mochten er op zondag tot 13 uur geen openlijke vermakelijkheden plaatsvinden, tenzij ze religieus waren. Met de komst van deze wet werd het lastiger om de winkeltijdenwet nog aan te passen.
Het begin van de koopzondag
In de loop van de tijd werd de winkeltijdenwet meerdere malen aangepast. In 1951 zou opnieuw in de wet worden vastgelegd dat winkels op zondag hun deuren niet mochten openen. Maar toch is in 1984 de wet weer aangepast en werd er toegestaan dat de winkels 4 keer per jaar op zondag open mochten zijn.
Deze verruiming van de winkeltijdenwet had er alles mee te maken dat er veel huisvrouwen waren die gingen werken. Hierdoor hadden zijn minder tijd om te gaan winkelen en boodschappen doen. Er werd met het verruimen van de winkeltijdenwet gehoor gegeven aan de oproep van de werkende huisvrouwen. De supermarkt open op zondag was daar het begin van.
In 1993 werd de zondagopening nog verder verruimd en kregen de winkels toestemming om hun deuren 8 keer per jaar te openen op zondag. Dit werd landelijk bepaalt. Vanaf 2013 werd deze verantwoordelijkheid aan de gemeenten gegeven.
Dit zorgde er weer voor dat steeds meer winkels hun deuren op zondag zouden openen. Dit heeft er mede weer voor gezorgd dat in 2018 opnieuw een besluit werd genomen in de winkeltijdenwet. In dit besluit werd vastgelegd dat iedere ondernemer de vrije keus had om iedere zondag de deuren te openen voor de klanten.
Het begin van de 24 uurseconomie
Met een 24 uurseconomie wordt bedoeld dat bedrijven dag en nacht door mogen blijven draaien. Het begin hiervan is neergezet binnen de horeca. In de horeca komt het voor dat bijvoorbeeld een fastfoodrestaurant 24 uur open kan zijn.
Ook in de industriële sector betekende dat, dat fabrieken 7 dagen in de week 24 uur per dag mochten gaan produceren. Hier werd steeds meer gebruik van gemaakt. Als je als ondernemer je klanten niet wil verliezen aan een internet winkel, dan moet je wel meegaan in die ruimere openingstijden, de supermarkt open op zondag en in de avond was een logische stap.
De korte levertijd die een internetwinkel daarbij kan garanderen zorgt ervoor dat mensen daar steeds meer voor gaan kiezen. De openingstijdenwet verruimen was dan ook noodzakelijk om ervoor te zorgen dat de winkels niet massaal uit het straatbeeld zouden gaan verdwijnen.
Wat zijn de voordelen van een verruimde winkeltijdenwet?
Door het verruimen van de openingstijden voor de supermarkten werd ervoor gezorgd dat gezinnen die uit twee werkenden bestaan ook hun boodschappen konden doen na hun werk. De supermarkt open op zondag en in de avond was eerder niet denkbaar, maar werd als vrij snel als normaal beschouwd. Winkels mochten open van 6 uur in de ochtend tot 22 uur in de avond.
Naast deze mogelijkheid werd er meteen voor meer werkgelegenheid gezorgd, want als de winkels langer en vaker open mogen dan was er ook meer winkelpersoneel nodig. Dit was weer goed voor de economie. Het verruimen van de winkeltijden had dus op meerdere vlakken zo zijn voordelen, behalve voor de kleinere ondernemers.
Het effect op kleinere winkels van de verruiming van de winkeltijdenwet
Toen de winkeltijdenwet verder verruimd werd, kwam er uit de hoek van kleinere ondernemers protest. Want voor hen was het allemaal niet zo gunstig, want meer personeel was duur, dat moet natuurlijk ook nog terug te verdienen zijn en dat was vaak best wel een ding.
Maar uiteindelijk nam dat protest af en hebben ook de kleinere ondernemers zo hun manier gevonden om toch de deuren langer open te kunnen houden en hun bestaansrecht te behouden. Wat heel fijn is, want voor veel mensen zijn de kleine ondernemers nog steeds heel belangrijk.
Dit heeft er alles mee te maken dat je weet dat de producten daar kleinschalig en vers geproduceerd zijn. En er blijft een stukje ambacht bewaard door de kleinere ondernemers en speciaalzaken. Die het best zwaar hebben te blijven bestaan naast het geweld van de grote supermarkten die steeds groter worden en steeds meer op kleine warenhuizen beginnen te lijken met hun assortiment.
